15/02/21
Οι προβλέψεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι θετικές και απαντούν σε αυτονόητες ανάγκες: την ανάγκη για προστασία της ασφάλειας, της νομιμότητας και της ακαδημαϊκής ελευθερίας εντός των πανεπιστημίων, την ανάγκη να μην αφήνει το κράτος στην τύχη τις σπουδές των νέων ανθρώπων και να τεθούν στοιχειώδεις κανόνες εισαγωγής και φοίτησης.
Πρόκειται για θέματα που μόνο στην Ελλάδα εξακολουθούμε, δυστυχώς, να συζητάμε. Κι αυτό δείχνει ότι – ενώ ο κόσμος γύρω μας αλλάζει και μεταβάλλεται όλο και πιο γρήγορα – εμείς ακόμα δεν έχουμε συμφωνήσει στα βασικά. Δεν έχουμε συμφωνήσει, ως πολιτικό σύστημα αλλά και ως κοινωνία, ως προς το τι είδους πανεπιστήμια θέλουμε και – κυρίως – χρειάζεται η χώρα και η νέα γενιά του τόπου.
Σήμερα, ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Είναι καθοριστικός για στην οικοδόμηση μιας νέας, ισχυρότερης παραγωγικής βάσης, για την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας και για την ικανότητά της να συμβαδίσει με τις εξελίξεις, να αναπτυχθεί και να εξασφαλίσει την ευημερία των πολιτών της, στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία της Γνώσης.
Για να διασφαλίσουμε αυτό το ρόλο, πρέπει επιτέλους να προχωρήσουμε στην ουσία. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και ιδιαίτερα η τριτοβάθμια εκπαίδευση χρειάζονται ακόμη περισσότερες και πιο γενναίες μεταρρυθμίσεις, αν θέλουμε ποιοτική και συνεκτική ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια. Απαραίτητη προϋπόθεση, σε αυτό το πλαίσιο, είναι η αυτονομία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και η πλήρης απαλλαγή τους από το κρατικό μονοπώλιο και τον κομματικό εναγκαλισμό. Για να συμβεί, όμως, αυτό απαιτείται να προηγηθεί ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου διακυβέρνησης των πανεπιστημίων, με όρους διαφάνειας και λειτουργικότητας. Απαιτείται, επίσης, η δημιουργία ενός αξιόπιστου, αυστηρού και δίκαιου μηχανισμού αξιολόγησης, καθώς και η παροχή κινήτρων βελτίωσης.
Στη βάση αυτών των αρχών, θα πρέπει να επιδιωχθεί η αύξηση των δαπανών για τη δημόσια παιδεία, η πληρέστερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, η αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών με έμφαση σε νέα γνωστικά αντικείμενα, η στενότερη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την προώθηση της χρηματοδότησης της έρευνας.
Η έκβαση αυτής της προσπάθειας θα διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό το παρόν και το μέλλον της χώρας. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, έναν ουσιαστικό διάλογο με στόχο την ανάδειξη των απαραίτητων αλλαγών και τη διαμόρφωση ενός ικανού πλαισίου συναίνεσης, για την προώθησή τους.
* Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος είναι ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών
kmichalos.gr